foto boven foto boven

Voor leden Bijzondere waarnemingen

Logo's zijn links naar
relevante websites

Plan van aanpak voor het rapporteren van bijzondere soorten in Meijendel

Eerst worden drie categoriën onderscheiden die vervolgens worden besproken.

Potentieel bijzondere soorten
Het waarnemen en rapporteren van bijzondere soorten levert een belangrijke bijdrage aan het vogelonderzoek in Nederland. Ieder jaar zijn er bijzondere soorten die in Meijendel verblijven of zelfs broeden. Ter informatie zijn een tweetal lijsten opgesteld met dergelijke soorten. Dit zijn weloverwogen lijsten maar ze zijn uiteraard niet ‘hard’.

• Een lijst met incidentele en potentiële broedvogels vind je via deze link.
• Een overzicht met potentiële zeldzame doortrekkers en wintergasten vind je hier.

Drie categorieën van bijzonderheid worden onderscheiden:
• De meest bijzondere soorten: dwaalgasten in Nederland, waarvan de waarnemingen verzameld worden door de CDNA (Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna). Deze commissie trekt waarnemingen van dwaalgasten na, alvorens deze toe te voegen aan eerder geaccepteerde waarnemingen in Nederland van de bewuste soort. Op dit terrein werkt de CDNA samen met SOVON, waarbij de CDNA leidend is.
• Minder bijzondere soorten in Nederland dan de CDNA-soorten, maar nog wel zo schaars en/of bijzonder dat SOVON alle waarnemingen ervan op een (mogelijke) broedplek wil registreren.
• Overige soorten: geen CDNA of bijzondere soorten, maar wel bijzonder genoeg (in de ogen van de waarnemer) om het voorkomen ervan in Meijendel te melden.

Hierna wordt elke categorie toegelicht en daarbij wordt aangegeven hoe men bij voorkeur dient om te gaan met de waarneming in Meijendel van een soort uit die categorie.

1. Categorie van dwaalgasten in Nederland.
De CDNA stelt, in samenspraak met SOVON, de lijst samen van dwaalgasten in Nederland. Op het internet is de CDNA te vinden op de site van ‘Dutch Avifauna’. Het daar te vinden Handboek CDNA beschrijft alles wat de CDNA aangaat en hoe, welke soorten worden beoordeeld. De lijst beoordeelsoorten wordt jaarlijks aangepast, uitgebreid met voor Nederland nieuwe soorten en soorten waarvan de waarneemfrequentie toeneemt worden van de lijst gehaald.

De kans om een dwaalgast in Meijendel te zien is natuurlijk uitermate klein. Indien je (vrij) zeker bent van de waarneming van een dwaalgast in Meijendel, al dan niet tijdens een reguliere BMP, Watervogel- of PTT-telling, stelt het bestuur de volgende akties voor:

• De waarnemer neemt zo spoedig mogelijk contact op met het bestuur, in casu de voorzitter. Dan kan de waarneming worden geverifieerd door de voorzitter of een andere door hem aan te wijzen waarnemer. Het is daarom belangrijk een bijzondere waarneming zo snel mogelijk te melden, liefst vanaf locatie. Via deze weg kan wellicht al in het veld bevestiging worden verkregen, waardoor de in te dienen beschrijving aan kracht wint. Bedenk dat het vinden en goed op naam brengen van een echt zeldzame soort (dwaalgast) geen sinecure is en een grote kennis vereist!
• De voorzitter informeert Dunea en maakt eventueel afspraken over het ‘veilig stellen’ van het gebied waar de waarneming is gedaan om met name als het om een potentieel broedgeval gaat, nestverstoring te voorkomen (toezicht, extra patrouille e.d.). Dit geldt vooral binnen het afgesloten gebied en in de broedtijd (1 feb - 1 aug). Vindt de waarneming plaats buiten het eigen kavel dan wordt uiteraard ook de betreffende kavelhouder erbij betrokken.
• De waarneming wordt door de waarnemer(s) aangemeld bij de CDNA, waarbij een beroep kan worden gedaan op het bestuur. Hoe dat precies gaat en aan welke eisen zo'n waarneming moet voldoen staat beschreven in het genoemde Handboek CDNA.
• Als de waarneming is gedaan tijdens een officiële telling en is bevestigd, kan de soort op de reguliere wijze in de (on-line) rapportages naar SOVON worden meegenomen, d.w.z. bij broedvogels in een door Sovon ontwikkelde website-invoer (‘WSN’) en bij alleen verblijvende vogels in ‘Watervogels’ of ‘PTT-telling’.
• Naast deze rapportages kan een bijzondere waarneming ook via waarneming.nl worden gemeld. Mocht een lid van VWG-Meijendel daar gebruik van willen maken, dient hij/zij teneinde verstoring te voorkomen, voor broedvogels een embargo in te voeren tot einde broedtijd, met name als de soort binnen het afgesloten gedeelte is waargenomen. Voor alleen verblijvende vogels kan desnoods een embargo van één maand worden aangehouden, in ieder geval als de soort zich in afgesloten terrein bevindt. Als de waarneming niet gedaan is tijdens een reguliere telling en wordt ingevoerd in waarneming.nl gelden daarvoor uiteraard dezelfde restricties.

2. Meldingen zeldzame broedvogels
Er was eens… het Bijzondere Soorten Project (BSP); het BSP verzamelde losse waarnemingen van soorten die nagenoeg overal in Nederland zeldzaam of schaars zijn en daarom onvoldoende uit de verf komen bij de meer systematisch opgezette monitoringprojecten. Het BSP is hiervoor niet langer beschikbaar en in plaats daarvan kunnen zeldzame broedvogels die op min of meer toevallige wijze zijn gespot buiten de reguliere BMP-gebieden, separaat worden gemeld. Het gaat dus om lossen meldingen van zeldzame vogels die op (mogelijk) broeden wijzen.

Heb je een schaarse of zeldzame vogel gedetermineerd en op een (mogelijke) nestplek gezien, meld deze dan met zoveel mogelijk details via het invoerportaal van Sovon. Daar zijn ze alleen zichtbaar voor jou, de meetnetcoördinator en de districtscoördinator. Neem bij vragen contact op met de districtscoördinator, die de verzameling van gegevens over zeldzame broedvogels in jouw regio coördineert. Alleen de losse meldingen op waarneming.nl met voldoende details onder het invoerveld ‘activiteit’ (van waarnemers die toestemming hebben gegeven) worden ook meegenomen in overzichten van Sovon. Lees de details over het hoe, wat en waar op de informatiepagina van Sovon.

3. Categorie overig (geen dwaalgasten of zeldzame soorten)
Behalve waarnemingen van dwaalgasten of zeldzame soorten, zijn nog veel andere waarnemingen de moeite van het rapporteren waard. Voorheen gebeurde dit met behulp van het formulier "aanvullende waarnemingen", maar dat kan tegenwoordig ook on-line, namelijk op de website waarneming.nl. Welke waarneming voldoende interessant is om te rapporteren is geheel aan het oordeel van de waarnemer.

Soms vindt een opmerkelijke waarneming plaats in het kader van een reguliere telling, maar lang niet altijd (bijvoorbeeld de waarneming van een Beflijster buiten je eigen kavel of tussen twee BMP-tellingen in). Bedenk ook dat het invoeren van een waarneming in WSN niet gelijk staat aan het rapporteren van een incidentele waarneming, bijvoorbeeld een éénmalige waarneming van een Bosruiter tijdens een BMP-telling. Volgens de BMP-criteria is dit geen territorium, dus met alleen de invoer van deze waarneming in WSN verdwijnt hij in de vergetelheid [*]. Om dat te voorkomen kun je het beste de waarneming ook invoeren in waarnemingen.nl. Dit geldt overigens ook voor BSP-soorten, zoals een eenmalige waarneming van een Roodmus tijdens een BMP-telling. Je hoeft deze niet per sé op de SOVON-website onder ´BSP´ in te voeren, je kunt ook volstaan met invoer in waarnemingen.nl. Alle waarnemingen van BSP-soorten in waarneming.nl worden namelijk automatisch doorgesluisd naar SOVON.

Samenvatting

• Volg bij het waarnemen van een dwaalgast het protocol zoals hierboven beschreven (zoek bevestiging van de determinatie, informeer het bestuur en dien de waarneming in bij het CDNA).
• In alle overige gevallen kan een naar het oordeel van de waarnemer interessante, incidentele waarneming - naast eventueel invoer op de SOVON-website onder WSN, Watervogels en PTT - ook worden ingevoerd in waarneming.nl. Voeg bij een met een zeldzame soort wel een zorgvuldige beschrijving toe van hetgeen is waargenomen.

naar boven