- Home
- Meijendel
- Soorten
- Nieuws
- Links
- De werkgroep
- Voor leden
- Zoeken
Beschrijving
Logo's zijn links naar
relevante websites
Meijendel is het duingebied dat ligt ingeklemd tussen Den Haag (Scheveningen), Wassenaar en de weg die naar het Wassenaarse strand voert, de Wassenaarse Slag. De naam is afgeleid van de vele meidoorns die in de centraal gelegen vallei Meijendel groeien. Veel van die meidoornbossen hebben zich overigens pas kunnen ontwikkelen na de beëindiging van de 19e eeuwse landbouwontginningen.
 Klik de kaart voor een groter exemplaar |
Meijendel omvat 1875 ha zeer afwisselend duingebied. Het wordt gekenmerkt door oude, hoge duinen met daartussen grote valleien met opgaande bossen, dichte struwelen, grasvlakten, kwetsbare kruidenhellingen, mos- en korstmos-hellingen, stuifduinen, natte duinvalleien en meren. De Waalsdorpervlakte, de centrale vallei Meijendel en de Stadsrand Den Haag zijn vrij toegankelijk; het overige gebied is beperkt toegankelijk. Het gebied ontvangt jaarlijks meer dan een miljoen bezoekers. Vincent van Gogh heeft er in 1882-'83 gewoond.
De Wassenaarse duinen zijn zogenaamde jonge duinen; ze werden vooral in de late Middeleeuwen gevormd. Zo'n 7000 jaar geleden ontstonden de eerste strandwallen met daarop de Oude Duinen. Resten daarvan zijn nog te vinden in de vorm van het Haagse Bos (Den Haag) en De Horsten (Wassenaar). Omstreeks 1100 kwam er door verandering in de zeestroming veel zand voor de kust te liggen. Vanaf ongeveer 1200 werd veel kalkhoudend zeezand over de oude duinen heen geblazen. Dit proces eindigde tegen 1600. De Waalsdorpervlakte werd overstoven door het zand van de jonge duinen. Een unieke duinvorming ontstond later bij een deel van de zeereep, tussen de strandpalen 95 en 93 (ongeveer Meijendelse Slag en Wassenaarse Slag). Daar ontstond een dubbele zeereep; twee hoge duinruggen gescheiden door een smalle laagte en evenwijdig lopend aan het strand.
Door de overheersende wind uit het zuidwesten zijn hoefijzerachtige duinvormen ontstaan. Een flauwe helling gericht op het zuiden en een steile noordhelling aan de andere kant. De zon schijnt op de zuidkant van de helling. Daardoor kan de temperatuur hoog oplopen. De andere kant is schaduwrijk en daardoor koeler en vochtiger. De noordhellingen zijn daarom veel meer begroeid dan de schaars begroeide zuidhellingen.
De buitenste rand van het duin langs de Noordzee wordt gevormd door de zeereep. Tegen de zoute zeewind zijn niet veel planten bestand. Toch zijn ze er wel te vinden bijvoorbeeld helm, blauwe zeedistel en zeewinde. Deze planten komen elders in het duin nauwelijks voor. Verder van zee in de luwte van de hellingen vinden we meer struiken. Duindoorns, vlier en liguster vormen kleine bosjes.
Lage begroeiing met dauwbraam, mossen en soms duinroos bepalen het beeld in de zone daarachter. Daar zijn ook de meeste konijnen te zien. Door ziekten als myxomatose en de (terug)komst van de vos en havik is de konijnenstand echter teruggelopen. Daardoor groeien de duinen dicht met grassen en struiken. Dat is voor soorten als de duinhagedis niet gunstig want die heeft open plekjes nodig om rustig in de zon op te warmen.
De valleien staan ’s winters onder water en kunnen rijk begroeid zijn, zoals de Libellenvallei. Daar staan in de vroege zomer orchideeën te bloeien en wat later parnassia, watermunt en duizendguldenkruid. Andere valleien zijn met riet dichtgegroeid en zijn een paradijs voor de vele rietvogels zoals rietgors, blauwborst en waterrallen. In de kwelplassen geven rugstreeppadden op warme zomeravonden een oorverdovend concert, op zoek naar een partner. Het open water van infiltratieplassen wordt bevolkt door allerlei soorten eenden, dodaars en de zeldzame geoorde fuut. Zij profiteren van de aanwezigheid van waterwinning in het gebied, er zouden anders niet zoveel plassen zijn. Hoe verder van zee hoe meer bomen en hoger de struiken zijn. Meidoorns, eiken en kamperfoelie zijn in de grote valleien, zoals de vallei Meijendel, te vinden. Meidoornbosjes zijn een ideale broedgelegenheid voor nachtegalen. Bosvogels als havik, tjiftjaf en wielewaal hebben hier hun leefgebied. De groene specht leeft van rode bosmieren en komt alleen daar voor waar ook te eten is.
In 1874 begon de Haagse Duinwaterleiding (DWL, daarna DZH, nu Dunea) met de bouw van de watertoren en het winnen van drinkwater. Rond 1900 werd er meer water aan de duinen onttrokken dan dat er bij kwam, zodat de duinvalleien verdroogden en flora en fauna verarmde. Ter aanvulling van de watervoorraad is DWL rond 1955 begonnen om rivierwater uit de Lek (later de Maas) te infiltreren in duinvalleien en gegraven plassen. De drinkwatervoorziening heeft het gebied overigens behoed voor grootschalige huizenbouw en wegenaanleg.
De begrazing door vee, die rond 1900 verboden was om verstuivingen tegen te gaan, is in de jaren '90 door Dunea weer geïntroduceerd in een poging om wat openheid te creëren in de hoge dichte grasvlakten. Sindsdien lopen er fjordenpaarden en galloways rond in een afgerasterd gedeelte rond Kijfhoek-Bierlap. In hoeverre deze dieren bijdragen aan verspreiding van teken met de ziekte van lyme is nog niet vastgesteld.
Over de cultuurhistorie van Meijendel is te lezen in de studie Cultuursporen in het duin (2010). Dit is een inventarisatie die de invloed van de mens op de vorming van de duinen tussen Scheveningen en Katwijk beschrijft.
Vlakbij het bezoekerscentrum in de vallei Meijendel is een heemtuin met inheemse duinplanten te vinden.
Het gebied wordt beheerd door vier organisaties. Dunea beheert het grootste deel. Staatsbosbeheer, het Hoogheemraadschap van Rijnland en het Hoogheemraadschap van Delfland beheren ieder een klein deel van Meijendel.
Meer over Meijendel vindt u in o.a. in "De Slag", een nieuwsbrief van Dunea "Duin & Water" en "Meijendel Mededelingen". Verder zijn er een aantal boeken over Meijendel verschenen, zoals:
naar boven