De Geelgors is een grote Gors met een opvallend geel kleed. In zomerkleed is het mannetje onmiskenbaar door de heldergele kop met wat donkere strepen. Verder is de onderzijde vooral geel met bruine strepen, rug en mantel zijn olijfbruin met zwarte strepen. Het vrouwtje is veel fletser gekleurd met minder geel op de kop en bruine strepen. In de winter is het kleed van de man veel minder uitbundig en lijken beide geslachten op elkaar. De Geelgors heeft een vrij lange staart met witte staartzijden die met name in de vlucht goed opvallen. De snavel is typisch voor een gors: kort en stevig met vrij scherpe punt.
Geelgorzen komen voor in het grootste deel van Europa en in Midden-Azië. Het zijn standvogels van halfopen landschappen, zoals bosranden, heide met bosschage en agrarisch gebied met heggen, houtwallen en grazige wegbermen. Zijn eenvoudige lied is vaak langs landwegen te horen, meestal zingend vanaf een vaste zangpost in een boom of struik. Volgens sommige bronnen lijkt het lied op de eerste tonen van de vijfde symfonie van Beethoven…
Het komvormige nest wordt door het wijfje op de grond gebouwd, vaak tussen hoge kruiden en struweel. De 3 à 5 eieren worden door het vrouwtje bebroed, de jongen door beide ouders grootgebracht. In de broedtijd worden zaden èn kleine ongewervelden gegeten; buiten de broedtijd vormen zaden de hoofdmoot van het menu.
In de eerste decennia van de vorige eeuw was de Geelgors in het hele land een talrijke verschijning. Rond 1950 werd in het westen des lands de eerste melding gedaan van een afname. Deze trend zette zich in razend tempo door en rond 1980 was de soort in het westen vrijwel uitgestorven! De laatste paartjes kwamen voor in de duinen en in kleinschalig cultuurland. In het midden en oosten van het land verliep de afname wat gelijdelijker, maar ook hier heeft de soort veel terrein verloren. Tegenwoordig komen Geelgorzen vrijwel uitsluitend nog in het oosten van het land voor.
Klik de knop rechts voor de kaart met het areaal van de Geelgors [credits xeno-canto] → kaart
Broedsucces Geelgors
Onderstaand territorium is vastgesteld in 1 kavel dat 2,09% van Meijendel beslaat.
De Geelgors behoort tot de ecologische groep soorten van boomgroepen, open bos en bosranden en het broedresultaat wordt in de BMP-verslagen bij die groep besproken.
Grafiek is gebaseerd op het Meetnet Broedvogels (BMP). Weergegeven is de jaarlijkse index van de broedpopulatie en de trendlijnen. Voor een interactieve grafiek van de trend en optioneel wat spreidingskaarten van Sovon klik hier of op de grafiek
De Nederlandse populatie Geelgorzen kelderde van ten minste 100.000 paar rond 1950 naar 22.000-28.000 paar in de periode 1998-2000. De soort is inmiddels verdwenen uit West-Nederland, terwijl in Midden-Nederland, het rivierengebied, Midden-Brabant en de Achterhoek sprake is van een forse afname. Alleen in Drenthe, op de Veluwe en in Limburg doet de soort het -plaatselijk- nog goed, vooral aan de rand van heideterreinen.
Ondanks het sombere landelijke beeld neemt de Geelgors recent (sterk) toe in het noordoosten van het land (bron: Sovon). ↑ top
Bescherming van de Geelgors
De Geelgors is een van de slachtoffers van de naoorlogse verkavelingruil. De voornaamste oorzaak van de achteruitgang is het verdwijnen van kleinschalige landschapselementen als heggen, houtwallen en extensief beweide graslanden. Met name bij natuurgebieden spelen de toenemende recreatieve drukte en versnippering door aanleg van wegen en bebouwing een rol. De laatste jaren is een groei te zien vooral in Noordoost Nederland.
Het behoud van kleinschaligheid in het agrarisch gebied en waar mogelijk het herstel van heggen en houtwallen met een dichte laag struiken, een goed ontwikkelde kruidlaag en kruidenrijke zomen kan de soort kansen bieden. 's Winters -tot in het voorjaar- dienen voldoende kruidenrijke overhoekjes en stoppelakkers (graankorrels!) aanwezig te zijn voor de winteroverleving (bron: ).
Vogelzang en/of andere -geluiden
Klik de knop om zang of geluid direct af te spelen.
Geelgors - opname: Jarek Matusiak [xeno-canto]
Geluiden zoeken op het internet.
In de vogelgids van staan geluiden van de Geelgors.
Ook op waarneming.nl zijn van de meeste soorten geluidsfragmenten te vinden. Zoek ze via deze link.
Xeno-canto is een website waar geluidsopnames van vogels uit de gehele wereld worden gedeeld. Zoek er naar geluiden van de Geelgors
via deze link wordt Nederland als zoekgebied ingesteld.
via deze link wordt een onbeperkt zoekgebied ingesteld.
Geelgors
).
zang ↓
