De Huiszwaluw oogt vooral zwart-wit, maar het zwart blijkt van dichtbij veel meer een fraaie blauwzwarte tint te zijn. In de vlucht vallen de zwarte bovendelen en spierwitte romp en stuit op. Vergeleken met de Boerenzwaluw zijn vleugels en staart stomper van vorm. Dit is een trekvogel die van medio april tot eind oktober in Nederland is en in de zuidelijke helft van Afrika onverwintert. Ze zijn het talrijkst in de omgeving van meren, plassen en rivieren.
Deze zwaluw broedt meestal in kleine kolonies. Van oorsprong bouwt de Huiszwaluw zijn komvormig nest tegen een rotswand. Maar dit is een echte cultuurvolger gebleken en bij ons zijn de nesten in de regel te vinden onder de dakgoot of ander overhangende delen van gebouwen -bijna altijd aan de buitenmuur- of onder een brug. Het is een nestkom gemaakt van klei- en zandbolletjes, met gras en worteltjes bekleed en met een 'matras' van veren. De vliegopening zit aan de bovenkant. Daar komen 4 à 5 eieren in die door beide ouders wordt uitbroed en de jongen groot gebracht. Er zijn vaak 2, soms 3 broedsels.
Foto: Sanchezn [CC BY-SA 3.0] via Wikimedia Commons
Klik voor een vergroting.
Het voedsel bestaat uit in de vlucht gevangen muggen, vliegen en andere vliegende insecten. Hij maakt lange glijvluchten en spaart zo energie. Huiszwaluwen zijn in staat om laag over het water scherend te drinken.
Taxonomie Er zijn verschillende 'zwaluwen' te vinden in Nederland. Deze Huiszwaluw is nauw verwant aan Boerenzwaluw en Oeverzwaluw en behoort tot de familie der Hirundinidae. De Gierzwaluw zit in een andere familie, Apodidae, uit de orde Apodiformes ('Gierzwaluwachtigen') en is eigenlijk helemaal geen zwaluw maar meer verwant aan de kolibri. Dan is er verder nog de Nachtzwaluw en dat is in taxonomische zin ook geen echte 'zwaluw' maar die behoort tot de familie Caprimulgidae, de nachtzwaluwachtigen.
Tijdens de Sovon Landelijke dag 2017 was de openingslezing geheel gewijd aan de Huiszwaluw. De slides van de presentatie zijn online te bekijken.
Klik de knop rechts voor de kaart met het areaal van de Huiszwaluw [credits xeno-canto] → kaart
Broedsucces Huiszwaluw
Onderstaande 6 territoria zijn vastgesteld in 1 kavels die 2,21% van Meijendel beslaan.
De Huiszwaluw behoort tot de ecologische groep soorten van bebouwing en overig en het broedresultaat wordt in de BMP-verslagen bij die groep besproken.
Grafiek is gebaseerd op het Meetnet Broedvogels (kolonies en zeldzame broedvogels). Weergegeven is de jaarlijkse populatie-index, gebaseerd op de gehele populatie of aantallen in de belangrijkste broedgebieden. Voor een interactieve grafiek van de trend en optioneel wat spreidingskaarten van Sovon klik hier of op de grafiek
Huiszwaluwen broeden in Nederland vrijwel uitsluitend aan gebouwen en bruggen. Ze zijn het talrijkst in de omgeving van meren, plassen en rivieren. De landelijke aantallen namen sinds ongeveer 1970 (mogelijk een half miljoen broedparen!) af met ruim 80%. Waarschijnlijk was de afname van insecten daarvan een belangrijke oorzaak. De soort verdween in deze periode uit nagenoeg alle grote steden, terwijl de aantallen in dorpen en kleine steden onder druk stonden.
Sinds de eeuwwisseling vertonen de aantallen enig herstel. De trend wordt, anders dan bijvoorbeeld bij de Oeverzwaluw, niet rechtstreeks aangestuurd door de neerslag in de Sahel. De Huiszwaluw overwintert namelijk zuidelijker in Afrika (bron: Sovon).
De oorzaken voor zowel de historische afname als de recente toename in ons land zijn niet geheel duidelijk. Daarom roepen Sovon en Vogelbescherming het jaar 2018 uit tot Jaar van de Huiszwaluw om onderzoek te doen en daarmee de zwaluwen beter te kunnen helpen. Klik op het logo linksboven voor meer informatie over het actiejaar bij Sovon. ↑ top
Bescherming van de Huiszwaluw
Sinds de jaren 1970 neemt de Huiszwaluw in ons land sterk af. Zeker in stadskernen, waar deze soort voorheen regelmatig broedde, is de afname enorm. De redenen hiervoor zijn niet geheel duidelijk. De algemene vernetting van boeren erven kan een rol spelen. Hierdoor is minder geschikt nestmateriaal voorhanden. Ook worden nesten nogal eens weggestoken om overlast van uitwerpselen te voorkomen. 2018 is uitgeroepen tot Jaar van de Huiszwaluw (bron: ).
Huiszwaluw
).
zang ↓
